Địa long - Vị thuốc quý sống dưới lòng đất

Địa long còn có tên giun đất, Khúc đàn, Ca nữ, khưu dẫn. Vị thuốc địa long từ rất sớm đã được ứng dụng trong y học cổ truyền, giúp chữa được nhiều bệnh nguy hiểm.

Địa long có chứa Allolobophor, các axit amin có tác dụng hạ huyết áp, chống co giật, hạ sốt, trấn tĩnh… Hiện nay còn có quy trình chế biến các loại moriamin (các axit amin để tiêm truyền) từ giun đất.

Địa long - giun đất - vị thuốc quý sống dưới lòng đất

Tính vị qui kinh:

Vị mặn tính hàn, qui kinh Can Tỳ Bàng quang.

Thành phần chủ yếu:

Lumbroferine, lumbritin, terrestro-lumbrolysin, hypoxanthine, xanthine, adenine, guanine, choline, guanidine, nhiều loại acid amin, vitamin và muối vô cơ.

Tác dụng dược lý:

Theo kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại:

1. Thuốc có tác dụng hạ nhiệt an thần, thuốc làm giãn phế quản nên có tác dụng hạ cơn suyễn.
2. Thuốc có tác dụng hạ huyết áp chậm mà lâu dài, có thể do làm giãn mạch nội tạng.
3. Thuốc có tác dụng kháng histamin và chống co giật.
4. Thuốc làm tăng hoạt tính dung giải của fibrin, chống hình thành huyết khối. Có tác dụng hưng phấn tử cung, chất chiết xuất diệt tinh trùng.
5. Thuốc có tác dụng phá huyết ( theo báo cáo của nhà nghiên cứu Nhật bản Bát mộc -1911) thì chất lumbritin có tác dụng phá huyết.

Theo Y học cổ truyền:

Thuốc có tác dụng thanh nhiệt tức phong, bình suyễn, thông lạc, lợi tiểu. Chủ trị các chứng: nóng sốt phát hoảng, cơn suyễn phế nhiệt, ho gà, phong thấp nhiệt tý, phong hàn thấp tý, trúng phong bán thân bất toại, gãy xương sưng đau, nhiệt kết bàng quang, sa thạch lâm.

Cách chế biến địa long

Địa long là tên gọi trong Đông y của giun đất khi đã được điều chế thành một vị thuốc để chữa bệnh.

Giun đất

Quy trình biến giun đất thành địa long cũng khá đơn giản. Khi giun đất được bắt về sẽ được làm sạch nhớt bằng tro bếp hay rơm sau đó được rửa lại với nước bồ kết hoặc phèn chua.

Cắt bỏ phần đầu và đuôi của con giun. Người ta sẽ tuốt bỏ hết đất trong bụng giun ra rồi dùng một que nhỏ lộn lớp da bên trong ra để rửa sạch bằng nước muối hay nước nóng rồi đem phơi hoặc sấy khô.

Giun đất cũng có thể được rửa hoàn toàn bằng rượu trắng hoặc khi làm sạch nhớt sẽ được cắt bỏ phần đầu đuôi, rồi rạch bụng giun phanh ra, rửa sạch đất cát bên trong sau đó tấm rượu để giun săn lại rồi đem phơi khô.

Tùy vào điều kiện, thói quen vùng miền mà có cách làm khác nhau, miễn sao có thể làm sạch giun đất và phơi khô chúng để tạo thành địa long, làm thuốc chữa bệnh.

Các bài thuốc chữa bệnh từ địa long

Theo Đông y địa long có vị mặn, hơi tanh, tính hàn, lành, có tác dụng thanh nhiệt, bình can, hạ huyết áp, lợi tiểu, hạ sốt,…thông thường địa long được dùng để chữa những chứng bệnh sau:

Chữa sốt rét:

1. Bài 1: 12g đại long, 12g hậu phác nam, 12g vỏ cây xoan rừng, 8g dây trần thông, 8g trần bì, 8g gừng. các vị phơi khô rồi tán nhuyễn, dây bột mịn trộn với hồ bón thành viên nhỏ, uống hết trong ngày.
2. Bài 2: 8g địa long, 40g quả na điếc (quả na có màu đỏ, nhỏ, lép) ướp rượu sao vàng, 20g phèn phi. Tất cả tán thành bột rồi trộn với nước tỏi, viên thành hạt đậu xanh. Người lớn dùng 2 lần/ ngày, mỗi lần 10 viên. Uống liên tục trong 4-5 ngày.

Giun đất sấy khô - địa long

Chữa sốt cao, co giật:

30g dại long, 100g trám trắng đem phơi khô tán nhuyễn cả hai vị. Rây bột mịn, trộn với mật hoặc hồ viên lại, mỗi viên chừng 5g. Uống 2 lần/ ngày, mỗi lần 6 viên trước bữa ăn.

Chữa sốt phát ban, sốt xuất huyết:

5-6 con đại long, 10g cỏ nhọ nồi, 8g lá dâu, 8g trắc bá, 8g bạc hà, 8g kinh giới, 5g củ sả. Thái nhỏ các vị, đem phơi khô, sắc cùng 400ml nước còn 100ml, chia làm 2 lần uống hết trong ngày.

Chữa bệnh cao huyết áp:

12g đại long, 50g thịt gà, 50g cần tây, 10g cao ngựa, 10g nấm hương, 5g hành, 5g gừng, 5g muối. Cho tất cả vào ấm nấu cùng 100ml nước đến khi nhừ. Ăn hết 1 lần trong ngày.

Chữa liệt nửa người, mồm méo, sùi bọt:

8g địa long, 8g hoàng kỳ, 8g đương quy, 6g xích thược, 4g hồng hoa, 4g xuyên khung, 4g đào nhân. Sắc uống hàng ngày.

Chữa cấm khẩu, tê bại:

12g địa long, 12g bồ kết, 12g lông nhím đem đốt cháy thành than, tán bột mịn. Uống ngày 2 lần, mỗi lần từ 4-8g.

Ngoài ra, địa lòng đốt tồn tính, tán  nhỏ, trộn với mỡ lợn bôi vào vết lở vành tau sẽ khỏi ngay. Bột địa long trộn với lòng trắng trứng gà, đánh nhuyễn phết trực tiếp vào bìu trẻ em bị sưng đau, tác dụng cũng rất tốt.