Rau má là loại rau quen thuộc với đời sống hằng ngày của chúng ta. Loại rau này không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn có nhiều dược tính. Vì vậy, người ta đã biết sử dụng loại rau má như một vị thuốc chữa bệnh.

1. Rau má là gì?

Rau má (Centella asiatica) còn có tên gọi khác là tích tuyết thảo hay liên tiền thảo thường mọc ở những nơi ẩm ướt, râm mát, thung lũng, bờ mương, đất mùn tơi xốp tại các vùng nhiệt đới.

Rau má không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn có nhiều dược tính

2. Tác dụng của rau má

Rau má là loại rau rất tốt cho sức khỏe thường được dùng như một loại rau sạch với nhiều cách chế biến như dùng làm rau sống, rau luộc, rau xào, nấu canh rau hay làm nước ép rau má.

Một số lợi ích đối với sức khỏe của rau má

Trong Y Học Cổ Truyền, rau má là một loại thảo dược có nhiều tác dụng hữu ích, thường được sử dụng làm thuốc để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng như:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)
• Bệnh zona
• Bệnh phong, tả, lỵ
• Bệnh giang mai
• Bệnh cảm thông thường, cúm, H1N1 (cúm lợn),
• Lao và bệnh sán máng.

Rau má giúp điều trị tình trạng mệt mỏi, lo lắng, trầm cảm, rối loạn tâm thần, bệnh Alzheimer và cải thiện trí nhớ.

Rau má còn được dùng để chữa lành vùng da bị thương, chấn thương và các vấn đề lưu thông máu bao gồm cục máu đông ở chân và giãn tĩnh mạch.

Trong dân gian còn sử dụng loài cây này để trị say nắng, viêm amidan, viêm màng phổi, viêm gan, vàng da, lupus đỏ hệ thống, đau dạ dày, tiêu chảy, khó tiêu, viêm loét dạ dày, động kinh, hen suyễn, tiểu đường.

Trong y học Ấn Độ, rau má được coi là một loại thuốc bổ, tăng dinh dưỡng và làm thuốc lợi tiểu.

Một số nghiên cứu cho thấy loài cây này có tác dụng chữa loét đường tiêu hóa, làm liền sẹo bên trong và bên ngoài. Rau má đôi khi được thoa lên da để làm lành da và giảm sẹo, bao gồm cả vết rạn da do mang thai.

2.1 Tăng cường chức năng nhận thức

Rau má từ lâu đã được dùng như một bài thuốc quý giúp điều trị chứng rối loạn lo âu và giảm trí nhớ.

Nhờ vào thành phần acid asiatic có tác dụng điều chỉnh hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acid gamma-aminobutyric (GABA) mà rau má có khả năng làm giảm lo lắng, căng thẳng, từ đó điều trị được chứng trầm cảm, mất ngủ và mệt mỏi kéo dài.

Các sản phẩm từ rau má giúp tinh thần sảng khoái và cải thiện chức năng nhận thức của cơ thể

2.2 Giảm lo lắng và căng thẳng

Thành phần triterpenoid trong rau má có khả năng giảm lo lắng và căng thẳng giúp tinh thần thoải mái, dễ chịu hơn.

Trong một nghiên cứu năm 2016, người ta sử dụng chiết xuất rau má trên những con chuột bị căng thẳng do thiếu ngủ. Kết quả cho thấy hành vi căng thẳng của những con chuột này được cải thiện đáng kể.

Một ly nước rau má sẽ làm bạn bớt căng thẳng và lo âu sau những giờ làm việc mệt mỏi

2.3 Hỗ trợ chống trầm cảm

Trầm cảm ngày nay là một căn bệnh khá phổ biến ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của người bệnh.

Người thường xuyên sử dụng rau má được ghi nhận là có tâm trạng thoải mái, vô tư hơn. Điều này đặc biệt tốt trong hỗ trợ điều trị bệnh trầm cảm.

Rau má mang lại hiệu quả đặc biệt cao trong hỗ trợ điều trị chứng trầm cảm

2.4 Hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer

Hiện nay, rau má đang được nghiên cứu là có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer giúp cải thiện trí não và chức năng thần kinh. Rau má đem lại hiệu quả cao trong việc bảo vệ tế bào não khỏi bị thoái hóa và giúp chống lại vi khuẩn gây bệnh.

Một nghiên cứu trên chuột năm 2012 cho thấy chiết xuất từ rau má mang lại hiệu quả tích cực trên những con chuột mắc bệnh Alzheimer.

Rau má giúp bảo vệ tế bào não khỏi bị thoái hóa, nhất là ở người già và người mắc bệnh Alzheimer

2.5 Cải thiện lưu thông và giảm sưng

Nhiều chuyên gia cho biết các thành phần của rau má giúp giảm sưng và lưu thông khí huyết, giúp hỗ trợ điều trị giảm sưng phù ở bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch.

Trong một nghiên cứu năm 2001, các nhà khoa học đã chứng minh được công dụng của rau má giúp làm giảm sưng, phù chân và đau nhức ở người liên quan đến bệnh lý tĩnh mạch.

Thường xuyên sử dụng rau má giúp làm giảm các triệu chứng suy giãn tĩnh mạch

2.6 Giúp giảm sự xuất hiện của các vết rạn da

Trong rau má có chứa thành phần terpenoid, đây là một hoạt chất dùng để làm mờ các vết rạn trên da, chúng thúc đẩy quá trình sản xuất collagen. Do đó ngăn ngừa được các vết rạn da mới hình thành cũng như chữa lành các vết rạn da hiện có.

Rau má giúp làm mờ các vết rạn ở da nhờ vào hoạt tính của triterpenoid

2.7 Thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương và giảm thiểu sẹo

Nhờ vào thành phần triterpenoid mà rau má giúp đẩy nhanh quá trình chữa lành vết thương, tăng cường chất chống oxy hóa và hỗ trợ lưu lượng tuần hoàn máu tại vết thương. Qua đó, quá trình lành vết thương diễn ra nhanh chóng hơn, giảm nguy cơ để lại sẹo.

Rau má có hiệu quả cực kỳ tốt trong việc thúc đẩy lành vết thương

2.8 Giúp giảm đau khớp

Các đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa của rau má có thể góp phần điều trị các bệnh cơ xương khớp như viêm khớp, thấp khớp,...

Nghiên cứu năm 2014 chỉ ra rau má giúp làm giảm viêm khớp và ngăn ngừa thoái hóa sụn khớp ở những con chuột bị viêm khớp do collagen.

Nhờ vào hiệu quả chống viêm và chống oxy hóa, rau má được dùng để cải thiện triệu chứng của các bệnh lý về cơ xương khớp

2.9 Giúp giảm bớt chứng mất ngủ

Hoạt chất triterpenoid và saponin trong rau má giúp cải thiện tình trạng mất ngủ đáng kể do chúng có tác dụng làm thư giãn hệ thần kinh, hỗ trợ người bệnh lấy lại được cảm giác buồn ngủ.

Một bài báo khoa học được đăng tải năm 1999 trên tạp chí National Library of Medicine chỉ ra việc dùng rau má thường xuyên có khả năng giảm căng thẳng, âu lo và chống mất ngủ.

Rau má có tác dụng giúp thư giãn đầu óc và chống mất ngủ thần kì

2.10 Giải độc

Rau má có khả năng thúc đẩy thận và gan đào thải các chất thải ra ngoài qua đường tiêu hóa và đường tiết niệu, ngăn chặn các chất độc hại tích lũy trong cơ thể.

Bên cạnh đó, nguồn chất xơ dồi dào trong rau má giúp cơ thể thanh lọc, đào thải chất béo có hại, giữ cho cơ thể khỏe mạnh và cân bằng lượng chất trong cơ thể.

Nước rau má rất hữu hiệu để thanh lọc và giải độc cho cơ thể

2.11 Phòng chống bệnh phong và ung thư

Rau má được phát hiện là có tác dụng chống oxy hóa mạnh, vô hiệu hóa được các gốc tự do gây tổn thương tế bào ở cấp độ phân tử. Qua đó giúp chống lại các bệnh viêm loét đường tiêu hóa, bệnh phong cùng các căn bệnh ung thư khác.

Ngoài ra, hoạt chất acid asiatic của rau má có khả năng làm chết tế bào theo chu trình và ức chế hoạt động phát triển của tế bào ung thư.

Rau má còn góp phần ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư

3. Cách sử dụng rau má

Để việc ăn rau má mang đến nhiều lợi ích cho cơ thể, bạn nên chú ý tới một số vấn đề sau:

• Mỗi ngày, chỉ nên uống 1 cốc nước rau má (tương đương khoảng 40g). Đối với các vấn đề về tuần hoàn máu ở chân như suy tĩnh mạch: uống khoảng 60 – 180mg chiết xuất rau má mỗi ngày.
• Không nên sử dụng rau má quá 6 tuần liên tiếp nếu không có sự chỉ định của bác sĩ.
• Không nên dùng rau má đối với những người người có tiền sử mắc bệnh gan hoặc đã từng mắc các bệnh tổn thương da, ung thư cũng không nên dùng.
• Liều dùng của loại rau này có thể khác nhau đối với từng người, phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Hãy tham khảo ý kiến của thầy thuốc và bác sĩ để có một liều dùng thích hợp.

Ăn/uống rau má mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể

4. Một số bài thuốc dân gian sử dụng rau má chữa bệnh

• Giải nhiệt chữa rôm sảy, mẩn ngứa, mụn nhọt...: Sử dụng 30-100g rau má tươi giã (hoặc xay) lấy nước uống hàng ngày. Có thể phối hợp rau sam, kinh giới.
• Vàng da do thấp nhiệt: Lấy 30-40g rau má, 30g đường phèn, sắc uống.
• Tiểu tiện ra máu: chuẩn bị ích mẫu thảo và rau má mỗi thứ một nắm, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước uống.
• Bệnh sởi: chuẩn bị 30-60g rau má, sắc uống. Có thể phối hợp rau rệu.
• Tiêu chảy mùa hè (do trúng thử): lấy 30g rau má sắc với uống với nước gạo.
• Sốt xuất huyết: Sử dụng 30-100g rau má tươi sắc uống có thể thêm cỏ mực.
• Táo bón: Lấy 30g rau má giã nát đắp uống nước, bã đắp lên rốn.
• Áp-xe vú (giai đoạn đầu): Lấy rau má và vỏ quả cau sắc uống. Có thể pha thêm một chút rượu thì hiệu quả càng cao.
• Hành kinh đau bụng đau lưng: Sử dụng rau má khô tán bột ngày uống 2 thìa con ( tương đương khoảng 30g)

Lưu ý: Khi cơ thể ở trạng thái hư hàn, đang bị đau bụng đi ngoài do hàn thì tránh lạm dụng rau má.

Rau má là loại rau vô cùng dễ tìm kiếm và có rất nhiều tác dụng cho đời sống sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy, nhờ vào công dụng hữu ích của loại rau này, chúng ta có thể làm đẹp cho bản thân và giúp cơ thể khỏe mạnh hơn mỗi ngày.

(Tổng hợp)