Đặc điểm lâm sàng đau thần kinh hông to là gì?

Đau thần kinh hông to hay còn gọi là đau thần kinh tọa là một hội chứng thần kinh có đặc điểm đau dọc theo đường đi của dây thần kinh hông to và các nhánh của nó.

Nguyên nhân 80% là do bệnh lý đĩa đệm chèn ép vào rễ dây thần kinh tọa (dây thần kinh hông to).

Bệnh hay gặp ở lứa tuổi từ 30 đến 60, nam gặp nhiều gấp 3 lần so với nữ giới.

Sau đây là những đặc điểm của bệnh trên lâm sàng:

Hội chứng cột sống thắt lưng: 

- Có yếu tố chấn thương. 

- Đau cột sống thắt lưng (từ từ hoặc đột ngột).

- Quan sát thấy:

• Cột sống thắt lưng lệch vẹo. 
• Co cứng khối cơ cạnh sống. 

- Hạn chế vận động cột sống (nghiêng, xoay, ưỡn, cúi), chỉ số Schober (+). 

Hội chứng rễ thần kinh thắt lưng cùng với các biểu hiện:

- Đau dọc theo đường đi của dây thần kinh hông 

- Dấu hiệu bấm chuông (+). 

- Nghiệm pháp Lasegue (+). 

- Ấn thống điểm Valleix (+). 

- Rối loạn cảm giác theo dây, rễ thần kinh chi phối (dị cảm, tăng, giảm hoặc mất cảm giác). 

- Rối loạn vận động: Yếu động tác duỗi, gấp bàn chân. 

- Rối loạn phản xạ gân xương (giảm hoặc mất phản xạ gân gót). 

- Rối loạn dinh dưỡng (teo cơ đùi hoặc cẳng chân). 

Các giai đoạn của thoát vị đĩa đệm: 

Thoát vị đĩa đệm chia làm 4 giai đoạn tương ứng với 4 mức độ: 

• Độ 1: Phồng đĩa đệm, vòng sợi chưa bị rách hết, nhân nhẩy vẫn còn nằm trong vòng sợi nhưng lệch vị trí. 
• Độ 2: Lồi đĩa đệm, khối thoát vị đã xé rách vòng sợi, nằm ở trước đây chẳng dọc sau. 
• Độ 3: Khối thoát vị đã chui qua dây chằng dọc sau nhưng còn dính liền với phần nhân nhầy nằm phía trước. 
• Độ 4: Thoát vị đĩa đệm có mảnh rời (di trú), một phần khối thoát vị tách rời khỏi phần đĩa đệm nằm trước dây chằng dọc sau, có thể di trú đến mặt sau thân đốt sống, mảnh rời này thường nằm ngoài màng cứng nhưng đôi khi xuyên qua màng cứng gây chèn ép tủy.

Theo PGS.TS.BS.Nguyễn Văn Toại đau thắt lưng - hông thường có 5 cơ chế sau: 

• Do sự xung đột đĩa - rễ: do lồi đĩa đệm, hoặc thoát vị đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh hông. 
• Hẹp ống sống nguyên phát hoặc thứ phát do hậu quả của hư đĩa đệm gây chèn ép rễ thần kinh kế cận liên quan. 
• Hẹp lỗ ghép do chiều cao khoang gian đốt bị giảm gây chèn ép rễ thần kinh chui qua lõ ghép. Vòng sợi và nhân nhẩy đĩa đệm bị xô đẩy, rách vỡ, gây lên phản ứng viêm ngoài màng cứng cũng làm cho rễ thần kinh bị viêm dính. Viêm màng nhện cục bộ khu vực thắt lưng cùng do hậu quả của quá trình thoái hoá đĩa đệm cũng gây viêm dính vô khuẩn tới rễ thần kinh. 

Việc điều trị bệnh đau thần kinh hông to cần được tiến hành sớm nhất có thể để tránh nhiều biến chứng không mong muốn sau này.