Thiểu năng tuần hoàn sống nền theo Y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền thiểu năng tuần hoàn sống nền ứng với các chứng “huyễn vựng” “thất miên” “đầu thống” “kiện vong”.

Chứng huyễn vựng 

Huyễn vựng là hoa mắt, vựng là cảm giác chòng chành ngồi thuyền, quay chuyển không yên cũng gọi là chóng mặt. Nhẹ thì hết ngay khi nhắm mắt, nặng thì kèm theo buồn nôn, nôn, ra mồ hôi, đi lại có thể ngã.

Tố Vấn  - chí chân yến đại luận nói rằng: “mọi chứng phong chóng mặt đều thuộc về Can”. 

Đan khê tâm pháp viết rằng “không có đàm thì không chóng mặt”. Sách cảnh nhạc toàn thư nói: “Không có hư thì không có chóng mặt”. 

Hải thượng y tông tâm lĩnh cho rằng: “Âm huyết của hậu thiên hư thì hoả động lên chân thuỷ của tiên thiên suy thì hoả bốc lên gây chứng huyễn vựng”. 

Chứng đầu thống

Đầu là nơi hội tụ của các đường kinh dương của 2 mạch nhâm đốc nên khí thanh dương của các phủ cũng như huyết tinh hoa của các tạng đều hội tụ ở đây.

Khi khí huyết không lên được đầu hoặc bị trở trệ, nghịch loạn đều có thể gây đau đầu.
Nội kinh tố vấn có viết: “ Thận hư thì đầu nặng, biển tuỷ không đủ thì não chuyển ù tai”.

Chứng thất miên 

Thất miên là không ngủ được, có thể là khi đi ngủ không ngủ ngay được, hoặc trong đêm thức giấc không ngủ lại được, hoặc lúc ngủ lúc tỉnh. Chứng mất ngủ thường kèm theo các chứng đau đầu, quên, tim hồi hộp.

Về chứng thất miên sách Nội kinh ghi “ Vì âm hư nên mắt không nhắm được”. 

Loại chứng trị tài nói “ Lo nghĩ hại tỳ quanh năm mất ngủ”. 

Cổ kim y thống cho rằng: “ Do thận thuỷ thiểu, chân âm không thăng mà tâm hoả khô nóng làm cho mất ngủ”. 

Sách Trương thị y thông nói: “Mạch hoạt sác hữu lực làm mất ngủ, bên trong có đờm hoả ứ trệ”.

Chứng kiện vong 

Về chứng kiện vong theo Uông Ngang : “Tình chí người ta đều chứa ở thận ,tinh của thận không đủ thì chính khí suy,không thông lên tâm được ,cho nên nhầm lẫn hay quên”.

Do đó có thể biết hay quên phần nhiều do tâm tỳ và thận suy tổn mà sinh ra. Bởi vì tâm tỳ chủ huyết, thận chủ về tuỷ. Khi tinh thiếu,tuỷ giảm thì não mất sự nuôi dưỡng đều làm cho người ta hay quên .Ngoài ra người tuổi  già tinh thần  suy nhược cũng sinh ra chứng này.

Nguyên nhân dẫn đến thiểu năng tuần hoàn sống nền theo y học cổ truyềnchủ yếu là:

• Do tình chí bị tổn thương, khí uất làm can mất sơ tiết, can hoả vượng gây các chứng hoa mắt chóng mặt, can hoả vượng lâu ngày dẫn đến can âm hư, thận âm hư, thận âm hư không nuôi dưỡng não đầy đủ gây các chứng hay quên, ù tai. 
• Tỳ hư vận hoá kém đàm trọc sinh ra hoặc do ăn uống bổ béo hại tỳ vị khiến thanh dương không thăng trọc âm không giáng gây huyễn vựng, đầu thống. Tỳ hư không dưỡng tâm huyết gây mất ngủ. Tỳ hư làm cho khí huyết hư.
• Theo Hải thượng lãn ông Lê Hữu Trác cuốn Nội kinh yếu chỉ nêu rõ: Nam 40 tuổi thận khí bắt đầu suy, nữ 35tuổi mạch Dương minh bắt đầu suy và như vậy bắt đầu có sự suy kém của khí huyết. Khí huyết cung cấp không đầy đủ sẽ sinh các chứng đau đầu ,giảm sút trí nhớ mất ngủ ,choáng váng.

Như vậy các chứng huyễn vựng, đầu thống, thất miên có liên quan đến các tạng Can, Tâm, Tỳ, Thận và khí huyết. Vì thế khi điều trị phải suy xét xem bệnh ở đâu, là do công năng tạng nào suy giảm để điều trị thích hợp.